روغن سياه دانه نوعي روغن حامل است که از دانه هاي گل Nigella sativa به روش پرس سرد استخراج مي شود.
به طور سنتي، روغن سياه دانه داراي خواص تحريک کننده، گرم کننده و تاثيرات مثبت بر بهبود خلق و خو مي باشد.

در طب سنتي سياهدانه به عنوان يک معجون مکمل با ساير گياهان دارويي در درمان اکثر بيماري ها به کار گرفته مي شود.
روغن سياه دانه بطور موضعي به منظور آبرساني، تسکين، تقويت و تغذيه پوست، رفع عفونت هاي قارچي و لکه هاي پوستي و نيز براي ترميم و بازسازي پوست استفاده مي شود و موجب صاف شدن، روشن شدن و شفاف شدن پوست خواهد شد. روغن سياه دانه همچنين در صورتي که بر روي مو اعمال شود، موجب تغذيه و تقويت مو مي شود.
روغن سياه دانه از نظر دارويي، باکتري هاي مضر را از بين مي برد، پاسخ ايمني قوي پوست را تحريک مي کند، روند بهبود پوست را تسهيل کرده و دردهاي عضلاني و درد مفاصل را نيز به بهترين شکل تسکين مي دهد.
از سوي ديگر روغن سياه دانه در صورت استنشاق، سلامت دستگاه تنفسي و هضم را تقويت و پشتيباني مي کند.

تاريخچه استفاده از روغن سياه دانه

روغن سياه دانه از دانه هاي گياه Nigella sativa گرفته مي شود که بيشتر به گل رازيانه معروف است. همچنين اين روغن با نام هاي مختلف ديگري از جمله Black Oil ،Baraka ،Fitch Oil ،Kalajira Oil و Kalonji Oil نيز شناخته مي شود.
براي بيش از 3000 سال، از دانه هاي روغني سياه دانه براي کاربردهاي آرايشي، دارويي و آشپزي مورد استفاده قرار مي گيرد. از سياه دانه به عنوان دارو گياهي، چاشني و تسکين دهنده درد و تحريکات موضعي، از جمله گزش، زخم، التهاب و بثورات پوستي استفاده مي شده است.
بر اساس منابع تاريخي، اعتقاد بر اين است که روغن سياه دانه براي اولين بار توسط آشوريان مصر باستان مورد استفاده قرار گرفته است، جايي که از آن توسط شخصيت هاي مشهور سلطنتي مانند کلئوپاترا و نفرتيتي براي مراقبت از پوست به شکل يک دارو گياهي استفاده شده است.

در هند و خاورميانه، از دانه هاي سياه دانه که داراي عطر و طعم تلخ و تندي هستند در ترکيباتي که از فلفل سياه، پودر پياز و پونه کوهي تشکيل شده اند استفاده مي شود و به عنوان ادويه و طعم دهنده در خوراک حبوبات، پخت نان، خورشت کاري و سبزيجات پخته استفاده مي شود.
در آيورودا، روغن سياه دانه عمدتاً به دليل خاصيت تحريک کنندگي، گرم کننده و تقويت کننده و همچنين به دليل اثر بخشي بر بهبود روحيه در طيف گسترده اي از کاربردها مورد استفاده قرار گرفته است.

مجله سلامتي وطب سنتي ماوراي سلامت به تفصيل به اين سبک درمان کهن پرداخته است.

در طب سنتي، از روغن سياه دانه براي درمان بي اشتهايي، بيماري هاي مقاربتي و بيماري هاي زنان استفاده مي شود. همچنين اعتقاد بر اين است که سياه دانه براي تحريک اشتها و افزايش متابوليسم و سوخت و ساز بدن، کاهش اختلالات عصبي، تعادل مزاج و تقويت هماهنگي بدن و ذهن مفيد است.
طبق سوابق تاريخي پزشکان يوناني در قرن 1 ميلادي، از سياه دانه براي تسکين دندان درد، سردرد، گرفتگي بيني و کرم روده استفاده مي شده است.
با توجه به خاصيت تقويت کنندگي روغن سياه دانه، پزشکاني مانند بقراط آن را براي بيماراني که بيماري عمومي و ضعف داشتند تجويز مي کردند. ديگر يونانيان باستان از آن براي تحريک شروع قاعدگي و افزايش توليد شير در زنان استفاده مي کردند.
در کتاب "الشفاء"، نوشته حکيم ابن سينا، سياه دانه را با توانايي هاي درماني معتبر شناخته و از آن به دليل خاصيت تقويت کنندگي، تحريک کننده و پيشگيري کننده تقدير کرده است. در اين کتاب از سياه دانه به عنوان تقويت کننده انرژي و کاهش ضعف، خستگي، غم و احساس دلسردي صحبت شده است. علاوه بر اين، وي کاربرد درماني سياه دانه را براي رفع و تسکين علائم سرماخوردگي، تب، سردرد، تحريکات موضعي، زخم ها، اختلالات پوستي، دندان درد و کرم روده و انگل تأييد کرده است.

خواص روغن سياه دانه

ترکيبات شيميايي روغن سياه دانه شامل اسيد پالميتيک، اسيد استئاريک، اسيد اولئيک و اسيد لينولئيک هستند و از ترکيبات اصلي اين روغن محسوب مي شوند.

اسيد پالمتيک به دليل داشتن خواص زير مشهور است:

خاصيت نرم کنندگي
نرم کردن مو ها بدون ايجاد چربي اضافه و احساس سنگيني و چسبندگي
متداول ترين اسيد چرب اشباع مي باشد.

اسيد استئاريک به دليل داشتن خواص زير شناخته مي شود:

داراي خواص پاک کنندگي است که باعث از بين رفتن آلودگي، عرق و سبوم اضافي از پوست و مو مي شود.
يک ماده امولسيون کننده ايده آل براي اتصال آب و روغن است.
به افزايش ماندگاري محصولات مراقبت از پوست و مو کمک مي کند.
بدون کاهش درخشش و احساس سنگيني، موها را از آسيب هاي خارجي محافظت مي کند.
پوست را نرم مي کند.

اسيدهاي اولئيک (امگا 9) داراي خواص زير است:

لطافت، رطوبت و درخشندگي پوست و مو را حفظ مي کند.
رشد موهاي ضخيم تر و قويتر را تحريک مي کند.
چين و چروک هاي زودرس و خطوط ريز را کاهش مي دهد.
شوره سر را از بين برده و رشد مو را تسريع ميکند.
از پوست و مو محافظت مي کند.
خواص آنتي اکسيداني قوي دارد.
از التهاب و درد مفاصل جلوگيري مي کند.

اسيدهاي لينولئيک (امگا 6) داراي خواص زير است:

موها را شاداب کرده و رشد آنها را تقويت مي کند.
بهبود زخم را تسريع مي بخشد.
در فرمولاسيون صابون ها و روغن هاي سريع خشک شونده يک امولسيون کننده موثر است.
خواص ضد التهابي دارد.
تسکين جوش و آکنه
حفظ رطوبت در پوست و مو
وجود آن در روغن هاي گياهي موجب مناسب بودن آن روغن براي پوست هاي چرب و مستعد آکنه مي شود.
افزايش لطافت و خاصيت ارتجاعي پوست براي جلوگيري از پيري زودرس